Trong thời gian qua, đội tuyển bóng đá Việt Nam đã cống hiến cho người hâm mộ những màn trình diễn tuyệt vời. Việc liên tục lập nên những chiến tích lẫy lừng đã khiến các trận đấu luôn nhận được sự quan tâm, theo dõi và ủng hộ của đông đảo người dân trong và ngoài nước. Chính vì vậy đã tạo động lực rất lớn để các cầu thủ tiếp tục cống hiến và mang về những bàn thắng đẹp mắt. Tuy nhiên, bạn có biết lịch sử bóng đá Việt Nam qua các thời kỳ và những nỗ lực của đội tuyển để có được thành công như ngày hôm nay?
Thời kỳ sơ khai và đầu tiên (1896 – 1945)
Bóng đá Việt Nam ra đời từ thời Pháp thuộc năm 1896. Lúc đầu, môn thể thao này chỉ phổ biến trong giới quan chức, binh lính và thương gia Pháp. Sau đó, người Pháp tiến hành các hoạt động khuyến khích người Việt Nam chơi bóng đá và các môn thể thao khác để họ không còn quan tâm đến chính trị. Vì vậy, bóng đá đang dần lan tỏa rộng rãi hơn, phổ biến chủ yếu ở khu vực miền Bắc và miền Trung. Ngày 20-7-1908, trận đấu bóng đá đầu tiên giữa hai đội cầu thủ thuần Việt diễn ra và được đăng trên báo Tân Văn Lực. Năm 1925, cuốn sách hướng dẫn bóng đá của bác sĩ Phạm Văn Tiềm được xuất bản và thu hút rất nhiều sự quan tâm của giới trẻ Việt Nam lúc bấy giờ.
Năm 1928, tại Sài Gòn, Tổng cục Thể thao được thành lập. Cũng trong năm này, đội tuyển bóng đá quốc gia Việt Nam lần đầu tiên được cử sang Singapore thi đấu. Sau giai đoạn này, tinh thần thể thao của người dân ngày càng phát triển dẫn đến việc thành lập nhiều câu lạc bộ bóng đá địa phương ở hai miền Nam Bắc. Tuy nhiên, phải đến sau Thế chiến thứ hai, các câu lạc bộ mới trở nên quy củ và có tổ chức hơn. Dù nước ta giành được độc lập từ năm 1945, nhưng do những tàn dư sau chiến tranh bảo vệ Tổ quốc để lại, bóng đá Việt Nam đã đánh mất nhiều cơ hội phát triển.
Thời gian khó khăn và chiến tranh (1945 – 1991)
Ngày 19-2-1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh kêu gọi toàn quốc kháng chiến sau khi Pháp ra tối hậu thư hủy bỏ hiệp định hòa bình giữa hai nước. Do tình hình chiến sự căng thẳng, các hoạt động liên quan đến bóng đá ở nước ta cũng bị dừng lại. Ngay sau khi giành được độc lập, Việt Nam phải bước vào cuộc chiến tranh mới nên chưa thành lập đội tuyển quốc gia chính thức.
Sau năm 1954, chiến tranh với Pháp kết thúc bằng chiến thắng Điện Biên Phủ và đất nước Việt Nam bị chia cắt thành hai miền Nam – Bắc. Điều này đã dẫn đến việc nước ta tồn tại hai đội tuyển song song tồn tại, đó là đội tuyển Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ở miền Bắc và đội tuyển Việt Nam Cộng hòa ở miền Nam. Năm 1961, Liên đoàn bóng đá Việt Nam, tiền thân của Liên đoàn bóng đá Việt Nam, được thành lập và gia nhập FIFA năm 1964. Ở phía Nam, Liên đoàn bóng đá cũng được thành lập và gia nhập FIFA và AFC.
Đội tuyển Việt Nam Cộng hòa đã hai lần tham dự AFC Asian Cup vào năm 1956 và 1960 và cả hai đều đứng ở vị trí thứ 4. Năm 1959, đội tuyển Việt Nam Cộng hòa lần đầu tiên vô địch Đại hội Thể thao Đông Nam Á (SEA Game) tại Thái Lan. Ngoài ra, vào năm 1966, đội còn vô địch Giải giao hữu bóng đá Merdeka tại Malaysia, và 6 lần vô địch Cúp Quốc khánh và Cúp Quân đội Thái Lan vào năm 1974. Mặc dù có nhiều giải thưởng nhưng đội đã giành được nhiều danh giá. trong khu vực, nhưng không đến được đất liền. Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, miền Nam Việt Nam Cộng hòa nối lại bóng đá và bắt đầu cử đội tuyển đi thi đấu quốc tế cấp khu vực và châu lục.
Đội tuyển Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ít hoạt động hơn, chủ yếu chỉ tham gia các giải đấu tổ chức ở các nước xã hội chủ nghĩa từ năm 1956 đến năm 1966. Năm 1956, đội tuyển Việt Nam Dân chủ Cộng hòa có chuyến du đấu quốc tế đầu tiên tại Trung Quốc. Năm 1962, đội tham gia giải GANEFO đầu tiên ở Indonesia và năm 1966 ở Campuchia. Dù ít tham gia các giải đấu quốc tế nhưng hệ thống bóng đá quốc gia phía Bắc vẫn đang có bước phát triển tích cực khi thường xuyên tổ chức các giải vô địch quốc gia, số đội tham dự đông đảo và có thứ hạng hoàn chỉnh.
Sau cuộc tổng tuyển cử năm 1976, khi hai miền Nam – Bắc thống nhất về mặt nhà nước và thành lập nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, hai đội tuyển quốc gia cũng hợp nhất. Ngày 7/11/1976, trận đấu giữa Tổng cục Đường sắt và Cảng Sài Gòn được coi là cột mốc đánh dấu sự chính thức thống nhất bóng đá của hai miền Nam Bắc.
Từ năm 1976 đến năm 1991, sự phát triển của bóng đá Việt Nam gặp rất nhiều thử thách và khó khăn. Mặc dù các giải đấu quốc gia vẫn được tổ chức và diễn ra đều đặn nhưng đội tuyển bóng đá Việt Nam trong giai đoạn này không tham gia các giải đấu khu vực và quốc tế. Năm 1989, một liên đoàn bóng đá mới được thành lập sau khi nước ta tiến hành công cuộc cách mạng đổi mới. Tháng 8 năm 1989, tại Đại hội Liên đoàn Bóng đá lần thứ nhất tại Hà Nội, việc thành lập Liên đoàn Bóng đá Việt Nam đã được công bố.
Thời kỳ đổi mới và tái phát triển (1991 – 2014)
Kể từ SEA Games 1991, đội tuyển bóng đá quốc gia Việt Nam chính thức trở lại với các giải đấu quốc tế. Năm 1996, Việt Nam trở thành thành viên chính thức của AFF. Trong lần đầu tiên tham dự Tiger Cup, đội đã về đích ở vị trí thứ ba. Năm 1998, Việt Nam đăng cai Tiger Cup và thua Singapore 0-1 trong trận chung kết. Từ năm 2000 đến 2007, các cầu thủ liên tục tham dự các kỳ Cúp Đông Nam Á nhưng đều bị loại ở vòng bảng hoặc thua ở bán kết. Năm 1999, Việt Nam là chủ nhà của Dunhill Cup – giải đấu dành cho các cầu thủ U23 cấp cao và bị loại ở bán kết trước khi thua Trung Quốc 1-4.
Năm 2007, Việt Nam, Indonesia, Malaysia và Thái Lan đăng cai AFC Asian Cup. Nước ta trở thành đội chủ nhà và là đội Đông Nam Á duy nhất vào tứ kết sau thất bại 0-2 trước Iraq. Năm 2008, đội lần đầu tiên giành chức vô địch AFF kể từ khi tái hòa nhập World Bridge. Cuối năm 2011, Việt Nam đứng thứ 99 trong top 100 của FIFA sau 7 năm và dẫn đầu Đông Nam Á trong bảng xếp hạng.
Tuy nhiên, giai đoạn từ 2009 đến 2014 được coi là giai đoạn thoái trào của bóng đá Việt Nam. Đội đã tham dự vòng loại World Cup 2010, 2014 và Asian Cup 2015 nhưng bị loại từ rất sớm. Ngoài vòng loại châu lục, Việt Nam còn sa sút ở các giải khu vực, thậm chí bị loại ngay từ vòng bảng.
Giai đoạn tái thiết (2014 – 2017)
Từ năm 2014 đến 2016, đội tuyển quốc gia Việt Nam và đội tuyển U23 dưới thời HLV Miura Toshiya đã có những bước chuyển mình đáng kể. Ở AFF Cup 2014, đội đã có thành tích tốt trong trận bán kết lượt đi gặp Malaysia. Tuy nhiên, tại World Cup 2018, ĐT Việt Nam đã phải hứng chịu nhiều thất bại liên tiếp và bị chỉ trích nặng nề. Tại Olympic Rio, sau khi U23 Việt Nam không vượt qua được vòng loại, HLV Miura Toshiya bị VFF sa thải, niềm hy vọng giờ đây đặt lên vai HLV Nguyễn Hữu Thắng.
Tại AFF Cup 2016, dưới sự dẫn dắt của huấn luyện viên Nguyễn Hữu Thắng, đội tuyển bóng đá quốc gia Việt Nam một lần nữa lọt vào bán kết nhưng sau đó để thua Malaysia 3-4 ở lượt đi và 4. Sau SEA Game 2017, HLV Nguyễn Hữu Thắng phải từ chức khi U22 Việt Nam bị loại ngay sau vòng bảng.
Trong khi đó, toàn đội gặp khủng hoảng khi cổ động viên mất hết sự cổ vũ. HLV Mai Đức Chung được bổ nhiệm tạm thời dẫn dắt ĐT Việt Nam trong hai trận đấu quan trọng gặp Campuchia ở vòng loại thứ ba Asian Cup 2019. Với hai chiến thắng 2-1 trên sân khách và 5-0 trên sân nhà, phần nào vực dậy tinh thần của ĐT Việt Nam. toàn đội cũng như cổ động viên.
Thế Hệ Vàng Mới (2017 – 2021)
Ngày 11/10/2017, ông Park Hang-seo được bổ nhiệm làm tân huấn luyện viên trưởng đội tuyển hàng đầu Việt Nam. Khi đến nơi, huấn luyện viên này đã bị người dân nghi ngờ về khả năng của mình. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng trong những năm qua, đội tuyển Việt Nam dưới sự dẫn dắt của HLV Park Hang-seo đã tạo nên “câu chuyện cổ tích”. Đầu tiên, thành tích của anh giúp đội tuyển U23 Việt Nam đánh bại những đội bóng mạnh nhất châu lục để giành ngôi á quân vòng chung kết U23 châu Á. Tiếp nối thành công này, ông khiến cả thế giới nể phục khi U23 Việt Nam vào bán kết Asiad 2018, sau đó là tứ kết Asian Cup 2019 khi để thua Nhật Bản. Sau 60 năm, HLV Park Hang-seo mới là người hoàn thành giấc mơ vô địch SEA Game, giúp đội tuyển có màn trình diễn thuyết phục để giành ngôi đầu làm nức lòng người hâm mộ.
Ở chiến dịch vòng loại thứ hai World Cup 2022 khu vực châu Á, đội tuyển bóng đá quốc gia Việt Nam kết thúc với 17 điểm, xếp thứ hai và giành vé vào vòng loại thứ ba. Trong khi đó, với tư cách là 1 trong 5 đội nhì bảng có thành tích tốt nhất, Việt Nam cũng nghiễm nhiên lọt vào vòng loại AFC Asian Cup 2023 tại Trung Quốc.
Vậy đến nay bóng đá Việt Nam chiếm bao nhiêu bậc trên thế giới ? Nhờ sự nỗ lực hết mình của thầy trò HLV Park, đội tuyển Việt Nam hiện đã cán đích ở vị trí thứ 98 thế giới và số 1 Đông Nam Á theo xếp hạng của Liên đoàn bóng đá thế giới. Đó vừa là niềm vui, vừa là động lực để các cầu thủ tiếp tục tập luyện để có thể cải thiện thứ hạng trong thời gian tới.
Trên đây là lịch sử bóng đá Việt Nam qua các thời kỳ mà ban biên tập Hanoi FC xin chia sẻ đến các bạn. Có thể thấy, vượt qua muôn vàn khó khăn, bóng đá nước ta đang ngày càng hoàn thiện và phát triển hơn nữa để có được thành tích như ngày hôm nay. Mong rằng trong thời gian tới, người Việt Nam trong và ngoài nước cũng sẽ tiếp tục dành sự cổ vũ nồng nhiệt cho đội tuyển để đội tuyển có thêm sức mạnh, tinh thần chiến đấu, tiếp tục cống hiến những trận cầu đẹp mắt cho người hâm mộ.
